გამართული მეტყველება

ზოგადად, ადამიანს შეუძლია ლამაზად აზროვნება, მაგრამ არ შეუძლია საკუთარი აზრების ასევე ლამაზად გადმოცემა.

საოცარი მეტამორფოზაა, თუმცა სამწუხაროდ ძალიან ბევრი ადამიანისთვის ეს მოვლენა ნაცნობია და გადაულახავ პრობლემას წარმოადგენს.

ლამაზი და გამომსახველობითი საუბარი სამწუხაროდ სულ უფრო ნაკლებად გვხვდება, რადგან ბევრ ადამიანს, ძალიან უძნელდება საკუთარი აზრებისა და გრძნობების გამოთქმა, უჭირს  რაიმე მოვლენის, წიგნის ან ფილმის შინაარსის თხრობით გადმოცემა.

ხშირია, როცა რომელიმე პიროვნების გაუმართავი საუბრის მიღმა, გარკვეული დროის შემდეგ ინტელექტის საოცარი მარაგი აღმოჩნდება ხოლმე, თუმცა ამის აღმოჩენას სჭირდება დრო, რომლის ნაკლებობაც სულ უფრო თვალსაჩინოდ იგრძნობა დაძაბულ და უამრავი ინფორმაციით დატვირთულ XXI საუკუნეში.

ლამაზად მეტყველების უნარი -  შეუფასებელი ნიჭია, რომელიც ეხმარება ადამიანს მოახდინოს შთაბეჭდილება გარშემო მყოფებზე, მიაღწიოს დასახულ მიზნებს, მარტივად გაიაროს ადაპტაცია ნებისმიერ სიტუაციაში.

სწორ, გამართულ საუბარს, თითქმის მაგიური ზემოქმედების უნარი გააჩნია, იგი არსებით ზეგავლენას ახდენს ცხოვრების ხარისხზე.

სხვადასხვა ადამიანების საუბარი ძალიან განსხვავდება ერთმანეთისგან, შეიძლება ერთი პიროვნება მეტყველებდეს ისე, რომ გარშემომყოფებს მისი საუბრის დაუსრულებლად მოსმენის სურვილი გაუჩნდეთ, მაშინ, როცა მეორეს საუბრის ბოლომდე მოსმენა არარეალური იყოს, და იქაურობის რაც შეიძლება სწრაფად დატოვებისკენ უბიძგოს მსმენელს.

ხმა და მანერები

ლამაზი, მიმზიდველი საუბრის ერთ-ერთი მთავარი ატრიბუტი, რა თქმა უნდა ადამიანის ხმაა, რომელსაც ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს.

მაგალითად ქალბატონები უპირატესობას მამაკაცების სასიამოვნო ბარიტონს ანიჭებენ. თუ მამაკაცი ბასით, ან ბარიტონით საუბრობს, მას უფრო მეტი მსმენელი ჰყავს ვიდრე იმას, ვინც ხმამაღლა, ცივი ხმით მეტყველებს.

თუმცა გასათვალისწინებელია, რომ დაბალი ხმა კარგია მცირე აუდიტორიასთან სასაუბროდ, თუ აუდიტორია დიდია, ხმაც შესაბამისად უფრო მაღალი უნდა იყოს.

მაღალი ხმა, განსაკუთრებით მღელვარების მომენტში, უნდა იქნეს დაწეული, რათა გამაღიზიანებლად არ იმოქმედოს მგრძნობიარე ადამიანებზე.

საჭიროა შინაგანი სიმშვიდის შენარჩუნება. სახის გამომეტყველებას და საუბრის ტონს, არ უნდა ეტყობოდეს ემოციების კვალი, წინააღმდეგ შემთხვევაში ნდობისა და ავტორიტეტის ხარისხი მსმენელის თვალში საგრძნობლად დაიწევს.

დიდი მნიშვნელობა აქვს პაუზას, რომლის საშუალებითაც გამოყოფილი უნდა იქნას საუბრის მთავარი აზრი და მნიშვნელოვანი მომენტები, თუმცა პაუზის გაწელვას, შეიძლება უკუშედეგი მოყვეს.

ასევეა ქალბატონების შემთხვევაშიც. ფაქტია, რომ წყნარი, დაბალი და  სასიამოვნო ტონით მოსაუბრე ქალბატონები უფრო ჭკვიანებად მიიჩნევიან და მეტ ნდობას იმსახურებენ, ვიდრე მაღალი, ცივი ხმით მოსაუბრენი (რაც შეიძლება სინამდვილეში ასე სულაც არ იყოს).

ქალები, რომელთაც შეუძლიათ საკუთარი ხმის სწორად მართვა, გაცილებით მეტ წარმატებას აღწევენ ცხოვრებაში. 

ხმასთან ერთად  საუბრის მანერა, დახვეწილი, ბუნებრივი გრიმასები, ლამაზი და მიმზიდველი საუბრის არანაკლებ მნიშვნელოვანი ელემენტია.

მაგალითად, სახლში, მეუღლესთან საუბრის დროს ნიკაპის ქვემოთ დაწევა და შედარებით მაღალი ხმის ტემბრის ოდნავი განაზება, ხმას ბავშვურობას მიანიჭებს და მეორე ნახევარს კეთილად განაწყობს მაშინ, როცა სამსახურში ანალოგიური განწყობის დამსახურება თავის მაღლა დაჭერით და დაბალ, რბილ ტონში საუბრით უფროა შესაძლებელი.

არსებობს მოსაზრება, რომ "ქალებს უყვართ ყურებით, ხოლო მამაკაცებს თვალებით", თუმცა ჩამოყალიბებულ და განათლებულ მამაკაცს, მას შემდეგ, რაც „შეუყვარდა თვალებით“, ძალიან მალევე უჩნდება ღირსეულ, საინტერესოდ მოსაუბრე პარტნიორთან ურთიერთობის მოთხოვნილება.

ქალები, რომელთა მეტყველების მარაგი შეზღუდულია და შემოიფარგლება მხოლოდ ცალკეული ფრაზებით, ვერ შეძლებენ წარმატებას მიაღწიონ განათლებულ, ჩამოყალიბებულ მამაკაცთან, რადგან რაც უფრო საინტერესო და დახვეწილად მოსაუბრეა მამაკაცი, მით უფრო მეტს ელის იგი პარტნიორი ქალბატონისგან.

ხმის მართვის სწავლა სულაც არ არის რთული ამოცანა, მთავარი მონდომება და ცოდნა იმისა, თუ რომელ სიტუაციაში როგორი ხმით საუბარია უმჯობესი.

ხმამ, როგორც  ლამაზი, გამართული და მომხიბვლელი საუბრის მნიშვნელოვანმა ელემენტმა, შეიძლება იმუშაოს როგორც პიროვნების სასარგებლოდ, ასევე მის საწინააღმდეგოდ.

რა თქმა უნდა ყველაფერი ხმაზე და მომხიბვლელ გრიმასებზე არ არის დამოკიდებული, მაგრამ მათ მაინც დიდი მნიშვნელობა აქვს, ამიტომ  სურვილისა და მონდომების შემთხვევაში ხმის ტემბრის დარეგულირება და შეცვლა (მცირე დიაპაზონით), ასევე გრიმასების დახვეწა, სრულიად შესაძლებელია. 

შინაარსი

ხშირად ადამიანი საზოგადოებაში საუბრის დროს იბნევა, წითლდება, ენა ებმება, რეგულარულად იყენებს ზედმეტ, უადგილო შორისდებულებს, რომელიც ჭრის ყურს და აღიზიანებს მსმენელს.

ამას გარდა აკეთებს უადგილო, ზოგჯერ ძალიან გაწელილ პაუზებს, არასწორად აკავშირებს ერთმანეთთან სიტყვებს, უხერხულად აქნევს ხელებს და ა.შ.

ამ ყველაფრის გამოსწორებას მონდომება და შრომა, მუდმივი ვარჯიში ჭირდება. საჭიროა ახალი სიტყვების სწორად წარმოთქმა, გამართული ფრაზებისა და წინადადებების შედგენა, მათი ხშირი გამეორება. 

კარგია თუ ადამიანს ისეთ საზოგადოებაში და გარემოში უხდება ხშირი ყოფნა, სადაც უწევს ბევრი საუბარი, ამ დროს ყველაზე კარგად ხდება ლექსიკის გამდიდრება და მეტყველება მსუბუქი და ძალდაუტანებელი ხდება.

მაგრამ თუ ადამიანს  ძირითადად შეზღუდულ გარემოში უწევს ყოფნა, მას ლექსიკის გამდიდრება ხელოვნურად მოუწევს, მაგალითად წიგნის, პრესის, რადიოს ან ტელევიზიის საშუალებით.

სათაკილო არ არის და პირიქით, მეტყველების დასახვეწად,  ძალიან გამოდგება ისეთი ადამიანის არჩევა და მიბაძვა რომლის საუბრის მანერებიც ყველაზე მეტად მოსაწონია. მთავარია მისი მოსმენა და  ინტონაციების გამეორება (მაგალითად ჩანაწერების საშუალებით) მოხდეს ხმამაღლა, მასთან ერთად (ისე ეფექტი არ ექნება).

ადამიანი, რომელიც მუშაობს საკუთარ თავზე და ყოველდღიურად ხვეწს მეტყველებას, საუბრობს უბრალო ფრაზებით, მარტივად ხსნის და გადმოსცემს თუნდაც რთული საკითხის საქმის არსს, არ ჩქარობს, მისი სიტყვები ყველასათვის ადვილი გასაგები და მისაღებია.

თანამედროვე, წარმატებული ადამიანის საუბარი არამონოტონური, მკაფიო, ნათელი, დასამახსოვრებელი, გამომსახველობითი, მელოდიური  უნდა იყოს, აუცილებელი აზრობრივი პაუზებითა და საკუთარი ღირსების შეგრძნებით გაჯერებული.

ასეთი საუბრის სტილი, ყველგან და ყოველთვის თან უნდა სდევდეს პიროვნებას. ნებისმიერ მოულოდნელ სიტუაციაში, იგი მზად უნდა იყოს ყოველგვარი სირთულისა და შიშის გარეშე ესაუბროს ყველას, ვისთანაც საუბარია საჭირო. 

ადამიანები, ვისაც ასეთი საუბარი შეუძლია, ძლიერი, თავისუფალი პიროვნებები არიან, რომელთაც ცხოვრებაში მინიმალური პრობლემები აქვთ, და მაქსიმალურად აქვთ განვითარებული საკუთარი თავის რწმენა.