ფეხმძიმობა
უკანასკნელი გამოცდა ჩავაბარე, დავემშვიდობე მეგობრებს, მჭიდროდ შევახვიე საკმაოდ გაცრეცილი და გაბრტყელებული ქვეშაგები. ჩემოდანში ჩავუშვი ყველაფერი: კბილის ჯაგრისი, გალეული მარწყვის საპონი, სამართებელი, სამელნე და ელამი ჯიბის სარკე, ბოლომოღრღნილი კალმისტრები და ნიკელგადაცლილი პაწია მაკრატელი. წიგნები და ლექციების საერთო რვეულები ცალკე შევკარი ქაღალდის თოკით. დავუჯექი პირველ შემხვედრ საბარგო მანქანას, მანქანიდან კიდევ მანქანაზე გადავბარგდი და შეღამებისას ეზოს ჭიშკარი მედიდურად შევაღე. შევაღე და კისერზე შემოხვეულ დედას ყურში ჩავჩურჩულე:
- ხომ ხედავ, დაგიბრუნდი, დედიკო!
თავმჯდომარემ კარგად მიმიღო, მხარზე ხელი კბილა ბიჭივით დამკრა და თითქოს საიდუმლოდ მითხრა:
- მოდი, ჩვენ, იცი რა ვქნათ?
მე არ ვიცოდი, რა უნდა გვექნა და თავი გავაქნიე.
- ბრიგადირად გაგიშვებ, ახალგაზრდა კაცი ხარ, ტექნიკოს-აგრონომი, დავასვენოთ ღენტორიე, რას იტყვი შენ?
ღენტორიას ვერც ისე მაგრად ჰქონია საქმე. ხანში შესულა და თურმე თავმჯდომარე არ უჯერებდა. ყანისას კიდევ არა უშავდა, მარგვლა ჩაეტარებინა, მაგრამ ღენტორიე მეორე ბრიგადის ბრიგადირი იყო და ჩაის კრეფაში უკანასკნელი, მეექვსე ადგილი ეჭირა.
საქმეს მთელი გულისყურით მოვკიდე ხელი. ადრიან დილიდან შუაღამემდე ჩემი ფეხის ჩადება არ იყო - ხან აღმა გავრბოდი, ხან თავქვე ჩამოვრბოდი.
აბა ამ მოსახლისას:
- სარდიონა!
აბა იმ ოჯახში:
- ივლიტე, ივლიტე, არ გამომჭრა ყელი!
ამ ოჯახქორ ბესოია კერკეტას ქალიშვილი რომ მოსტაცეს, მერე მოათრია ეს გაცოფებული ნაგაზი?
- გამოადგი, კაცო, ფეხი, რავა წელმოწყვეტილივით მობანდალობ!
- ქორწილი შემოდგომაზე გადაიხადე, შე მამაცხონებულო, არ გამიგონია ამ გახურებული მუშაობის დროს ქორწილობიე... ქალი ახლა მოიყვანე, ასეა მაინც მოდაში.
- არ გამაგონო, თუ ქალი ხარ, ყველი კი არა, სული რომ მიგქონდეს გასაყიდად, ვერ გაგიშვებ!
მოვათავე ჩამოვლა, ახლა ფართობში მინდა გავიქცე, იქიდან პლანტაციაში გავირბენ და მთელი დღე იქ უნდა ვიტრიალო. ხომ იცით, ჩაის ხარისხი, წონა, ჩატვირთვა, ფაბრიკაში გადაგზავნა...
ზაფხულია, ჩაი სათუთია და ფარდულში დაყრილს რომ დააგვიანდეს, გადახურდება, გადაიწვება. მკრეფავებს ცივი წყალი არ უნდა მოაკლდეთ, სადილი იქვე თავის დროზე უნდა გამზადდეს, მანქანის საბურავები იშვებს სიცხეში და მძღოლს ცეცხლი უნდა შეუკიდო.
დავადექი გზას. მოდი, დღეს მოკლე გზით ჩავუხვევ, მერე ორღობეში გავძვრები, იქ არხში წყალი დაკლებული იქნება, როგორმე გავხტები და ფართობში ამოვყოფ თავს.
მივდივარ, მივდივარ, გადავიარე შარა, გადავუხვიე მოკლე გზით, მივიჩქარი ორღობეებში და მიხარია, არ ვიცი რა, მაგრამ რაღაც კი მიხარია. ალბათ, საქმე რომ მაქვს გასაკეთებელი, ბრიგადირი რომ ვარ - აგრონომ-ტექნიკოსი, ჭკუას რომ მეკითხებიან. არ ვიცი რა, რაღაც კი ძალზე მსიამოვნებს. იქნებ ის, რომ შრომადღეებს გამოვიმუშავებ და ერთ ახალ კოსტიუმს ვიყიდი, სახლს დასავლეთით ნაწვიმარ კედელს გამოვუცვლი და...
ორღობიდან ორღობეში ვუხვევ.
ჩვენი სოფელი ლამაზი სოფელია. ბევრი ალვის ხე ხარობს. თებერვალშივე თეთრად გადაიპენტება ტყემლები. ყველა მოსახლეს აქვს ვენახი. მწიფე მსხალს გოჭებიც არა ჭამენ. გვაქვს ოდა სართულები და კლუბის მშენებლობას ვაპირებთ.
გავცდი სოფელს, იწყება დახრამული, დაორწოხებული ნაგზური, ვალაჯებ, ვხტები, ვუქცევ გვერდს ნაურმალს... აგერ, წყარო ჟონავს მიწაში, აქ მუდამ ტალახია ავდარში თუ დარში. გზის პირზე ბროწეულებია, აქ ძველად ხალხი ცხოვრობდა, მაშინ სულერთი იყო, სადაც იცხოვრებდა კაცი; ყველგან უგზოობა იყო; მერე აიყარა მოსახლეობა, შარაგზის პირას გადასახლდა; ასეც ჯობდა, ასეც მოიქცნენ.
ჰოდა, ახლა გზის პირას მოდებულ ეკალ-მაყვალში ჩარჩენილი ბროწეულებია.
ვერიდები ტალახს, ვიწევ აქეთ, კიდე-კიდე და... „ბუხ“ - ბროწეული მადგას თავზე მუშტით. იქით წელიწადში ერთხელ თუ გაივლის ვინმე, ძაღლი არაა ნაჩვევი მგზავრს, ბიჭი ხარ და დაუმაგრდი!
საწყალი თებრო, კოლექტივი ეხმარება, ალბათ, თორემ თვითონ რა შეუძლია, ქმარი თებროს არა ჰყავს და შვილი... შვილი ხომ ჰყავდა თებროს, კი, როგორ არა! მახსოვს, ნათია ერქვა თუ თათია...
- იქით, ძაღლო!
ნათია, ნათია ერქვა ნამდვილად. ორი კლასით უკან სწავლობდა. გამხდარი, დალეული ბავშვი იყო, ავადმყოფობდა, ხშირად აცდენდა, ასე, მგონი, მეხუთე-მეექვსე კლასამდე მოაღწია. მერე დიდი თოვლი მოვიდა და...
- ძაღლი ხარ თუ მამალი მგელი!
მერე აღარ მინახავს, ჰო, ერთხელ ქალაქში შევხვდი, თბილად შეფუთნული მიჰყავდა თებროს.
- იქით-მეთქი, რას გადამეკიდე, შე ბალანდასაწვავო!
სკოლაშიც თავისთვის იყო ნათია, მზეზე თბებოდა ყოველთვის, იდგა რომელიმე სამზეურ კედელს აკრული და იქიდან უცქერდა ბავშვების თამაშს. არავის ერეოდა, არავის არაფერს უშავებდა. ერთხელ თავსაფარი გადაეგდო ვიღაცას, არ დადევნებია, არც ხმა ამოუღია, იდგა იქვე ამორჩეულ კედელთან, დაეხარა თავი და ფერმკრთალ სახეზე ღაპაღუპით ჩამოსდიოდა ცრემლები. სწავლა უჭირდა და ამისთვისაც ყრიდა ცრემლებს. დილით იგვიანებდა, ეკითხებოდნენ მიზეზს, ტიროდა. გაკვეთილების შემდეგ ბავშვები ჟივილ-ხივილით გარბოდნენ, ხტოდნენ, ერთმანეთს ეკინკლავებოდნენ. ნათია წყნარად მიდიოდა თავისთვის გზის კიდეზე თავჩაღუნული, მოწყენილი, ფერმკრთალი.
- ეს ძაღლი რა გადარეული რამე ჰყოლია თებროს?!
ახლა სადაა?.. ორი კვირაა, აქ ვტრიალებ, ამ სოფელში, არც ყანა მაკლია და არც კანტორა, არც ტყე და არც მინდორი. არ შემხვედრია. წავიდა? სად წავიდა? კარგადაა? გათხოვდა?..
- ბათურა, აქეთ, ბათურა, ეზოში ჩამოდი, შე სასიკვდილე!
ეზოში შავებიანი, პატარა, დალეული ქალი დგას. ჩამონაყარ ხილს აგროვებს და კალათში ყრის. მხრებში წახრილი იყო ყოველთვის თებრო, ახლა თითქოს კუზი დასდგომიაო, მოხუცებულა. საბრალო ქალი!
- გამარჯობა, დეიდა თებრო!
წელში სწორდება, ხელებს ერთმანეთზე ასავსავებს, იწმენდს თუ უხერხულობას გრძნობს.
- ღმერთმა გაგიმარჯოს, ჩემო ბატონო! - თებრომ ისევ კალათისაკენ დააპირა გაბრუნება, რომ ახლა მოვიკითხე:
- როგორ ბრძანდებით, ბიცოლა, ხომ არ მოხუცდით!
ისევ გასწორდა, ახლა აქეთ, მესერისაკენ გადმოაბიჯა და ისევ ხელების სავსავით მოჰყვა თავის გასაჭირს:
- მოვხუცდი, შვილო, ნაადრევად მოვხუცდი, შენი ჭირი შემეყაროს!
ამასობაში მთლიანად ტალახში ამოსვრილი ჭიშკარს გავუსწორდი, რომ უცებ კარმა დაიჭრიალა, მაგრამ არ გაღებულა. თებრო ჭიშკარს მოადგა და სარებით გაკონილ პატარა კარებს დაუწყო გაღება.
- ჩამობრძანდი, ბატონო, კაცი ძვირი სტუმარია ჩვენს ღარიბ ოჯახში.
- ახ, არა, საქმეზე მეჩქარება!
- რა საქმეზე ხარ, შვილო? - თვალებში შემომხედა, დამაკვირდა, თავი გააქნია და მობოდიშებით მკითხა: - ვერც კი გიცანი მე სასიკვდილემ.
მე ვინაობა ვუთხარი და წასვლა დავაპირე.
- უი, რავა მოსწრებიხარ დედაშენს! ჩამოდი, დედაშვილობას, კაცი რომ ეზოში ჩავა, ხე გაიცინებს, ნეტა ჩემი გოგოც ბიჭი ყოფილიყო...
- ჰო, მართლა, ნათია, შენი ქალიშვილი...
- შენ მოგეცა სიკეთე, რავა გხსომებია...
- ხომ კარგადაა, სადაა ახლა?
- სახლში, შვილო, სად უნდა იყოს?!
- მერე ასე... რომ არსად მინახავს?
- შენ გაიხარე, შვილო, რომ იკითხე, ჩამოდი, შენი ჭირი შემეყაროს, ჩამოდი! - თებრომ შეკრული ჭიშკარი გახსნა და შემიპატიჟა. - კი არაფერი მაქვს მე უბედურს, მარა ხილი მიირთვი, ცივ წყალს არ დალევ?
მეუხერხულა თებროს გაწბილება და უარი ვერ ვუთხარი.
- კი, დეიდა, კი, წყალი მართლა ღვინოს მირჩევნია...
ეზოში შევაბიჯე და გავშეშდი. ღრიჭოდ შეღებულ სახლის კარში დავინახე თავიდან ფეხებამდე თეთრი ქალი. იგი იმწამსვე გაქრა, როგორც კი თვალი შემასწრო.
თებრომ ძველი ტაბურეტი დამიდგა, მერე ცივი წყალი მოიტანა დოქით, დოქი სანთლით იყო დაგოზილი, მე ზედიზედ ორი ჭიქა გადავკარი და თვალი არ მომიცილებია სახლის ღრიჭო კარზე. სახლში ბნელოდა და ვერავინ გავარჩიე. ჩამოვჯექი იქვე ხის ძირას, წამოვიწიე, ჩავცუცქდი და ზურგით ხის ტანს მივეყრდენი. თებრომ მსხალი მომაჩეჩა ხელში. ვატრიალე ერთხანს, ვერაფერი მოვუხერხე, გვიან მომაგონდა, რომ უნდა შემეჭამა. წამოვდექი, ისევ ჩაჯდომა ვამჯობინე. რაღაც მაწუხებდა, რაღაც მაწვალებდა, ვიღაცის თვალები მიცქერდნენ, ვიღაცა არ მაცილებდა თვალს.
- არ გიამა, შვილო, მსხალი? - მომესმა ისევ თებროს ხმა. - ეზოს ბოლოში ჭანჭურები გვაქვს, თუ გესიამოვნება, მოგიტან.
- აჰ, არა, დეიდა, ნუ შეწუხდებით, გემრიელი მსხალია, - და ზედიზედ ჩავკბიჩე.
- აბა, ეს ვაშლი ნახე, ძირს ჩამონაყარი კია, მარა... ხეზე ასვლა არ შემიძლია და...
- კი, მაგრამ... - დაუღეჭავი ლუკმა ძლივს გადავიტანე და განვაგრძე: - კი მაგრამ, თქვენი ქალიშვილი...
- ჩემი ნათიე?..
- ჰო, ხომ კარგადაა?
- არაა, შვილო, კარგად, აბა, იგი რომ კარგად მყავდეს, რა უჭირს უბედურ დედამისს.
- რატომ, რა აწუხებს?
- რა ვიცი, შვილო, სუსტი ბავშვი იყო, ვერ იქნა და ვერ გამომჯობინდა.
- ექიმები?..
- ექიმები... - თებრომ ხელი ჩაიქნია. - ექიმები... რა ვიცი, სისხლი აკლიაო, დაჩრდილვა აქვსო... შენ გეცოდინება, რაა დაჩრდილვა.
- დაჩრდილვა... დაჩრდილვა... ისეთი არაფერი... ახლა იოლად რჩება.
- რა ვიცი, არაფერი საშველი კი არ დაადგა და... ჭამის მადა არა აქვს, ტოლ-ამხანაგებს ჩამორჩა... ერთხანს ნახულობდნენ, მიეცათ დიდი დღე, აკითხავდნენ, უფრო ხალისიანადაც იყო, მერე მოსწყინდათ ამ ტალახში ღოღიალი და ქე დაანებეს თავი. ახლა ექიმმა მითხრა - უკეთესადააო, მაგრამ ღამღამობით ჩუმად ტირის, არ უნდა, მე რომ გამაგებინოს, მარა დედის გულს რა დაემალება.
- სადაა, ვნახავ მაინც!.. - წამოვიჭერი მე.
- ახლა, შვილო, ახლა... - გაჩერდა, დაფიქრდა, მერე მორიდებით გამომიტყდა: - ახლა... არც მილაგებული ვართ და არც.... ჰო, ჯერ სძინავს... - უხერხულად დაიწყო ხელების ფშვნეტა.
- კარგი, წავალ მაშინ... - ჭიშკრისაკენ გავტრიალდი. - წავალ და... საღამოს გამოვივლი...
წაქცეული ჭიშკარი წამოვაყენე, სარით მივამაგრე და სახლის კარს გავხედე, გზას გავყევი, ისევ მოვიხედე. შემომიტია ნაგაზმა, ყურადღებაც არ მიმიქცევია.
გავცდი ეზოს, ჩავივაკე. არხში წყალი დაკლებული იყო, მაინც ორივე ფეხი დამისველდა. გავედი ფართობში თავზე წავადექი წითელხილაბანდწაკრულ მუშას, ძლივს შევნიშნე. ყანის თავში კულტივატორს წამოვედე, პლანტაციაში ორჯერ მითხრეს მოკრეფილი ჩაის წონა, ვერ დავიმახსოვრე. გავგზავნეთ მანქანა, გავხედე, ისევ დილაა, ჯერ დაღამებამდე მთელი წელიწადია. ახლა წყალი მოვიტანეთ კასრებით, მზარეული შეუდგა სადილის თადარიგს. ზოზინებს, არ ჩქარობს.
- გაანძრიე ხელი, გაშუადღდა!..
მზეს უჭუტავს თვალს, მერე მე მიცქერის და საქმეს ისევ ზანტად განაგრძობს.
მკრეფავები ცლიან კალათებს, ისწორებენ თავსაფარს, მიცინიან, მიყვებიან, ამდენი მოვკრიფეთო, ჯერ სადა ხარ, სამ ამდენს კიდევ მოვკრეფთო, ციალა სიმღერას გვირევს და გააჩუმეო, მძღოლმა მწონავ ქალს ორჯერ უჩქმიტა და თვალი გეჭიროსო, მძღოლის თანაშემწე მართვის უფლებას ვერ მიიღებს, თვალის პაჭუნი დამართიაო. ვიღაც მიღიღინებს, ვიღაც კისკისებს, ვიღაცა კაპასობს, მზარეული ისევ არ ჩქარობს.
- აი, ნახავ, შენ თუ სადილი არ დაგიგვიანდება! - ვაჩქარებ მე. ის ისევ მზეს უჭუტავს თვალს, იმშრალებს ხელს თეთრ წინსაფარზე და საათის ჯიბიდან მსხვილი ძეწკვით მოზრდილ ბორბალს მოათრევს, უყურებს საათს, მერე - მე, და საქმეს ისევ ზანტად აგრძელებს.
გავრბივარ პლანტაციებში, ვამოწმებ, როგორი გაკრეფილია ბუჩქები, სადაა მოძალებული საკრეფი. ქარსაცავში ევკალიპტისთვის ტოტი ჩამოუხლეჩია ქარს.
ვიღაცა მეძახის:
- ბაჭუა, აქეთ, ბაჭუა!
ვიღაცა ისევ კისკისებს, შეიძლება გული წაუვიდეს. ქარსაცავს იქით მღერიან, თუ ყაყანებენ...
- ბაჭუა!
საღამოს მანქანისათვის აღარ დამიცდია, ყანა-ყანა გავემართე. კულტივატორს აღარ გადავყრივარ. წითელხილაბანდიან გლეხს სვრელი გაეტანა და ახლა ფერდობს შესდგომოდა. არხში პირდაპირ შევტოპე და ნახევრად სირბილით ავყევი აღმართს. ვახტები ხრამულებს, ვაბიჯებ ორწოხებს, ვალაჯებ ბუჩქებს, ძალიან მეჩქარება, ერთი სული მაქვს, სანამ მივიდოდე, ასე მგონია, ვიღაც დიდი, დიდი ხანია, მიმელის.
აი, ბოლი ამოდის, სახლიც... ძველი, ძელის სახლი, უფანჯრო, ყავრით დახურული. მე ყავრით დახურული სახლი მირჩევნია - ავდარში მთელი ღამე შხაპუნებს წვიმა და ჰყვება ზღვიდან მოტანილ ზღაპარს.
მე ყავრით დახურული სახლი მირჩევნია.
ავი ნაგაზი... ძაღლი არაა ნაჩვევი მგზავრს, ბიჭი ხარ და დაუმაგრდი!
უკვე ბინდდება. შევდივარ ორღობეში, სადღაც აქ წყაროები ჟონავს, ყოველთვის ტალახია, დარია თუ ავდარი.
სახლის კარი ღიაა. აივანზე ვიღაცა ზის!
- ნათია!
- იქით, ძაღლო!
დამინახა, წამოიწია, ადგა. მიცქერის, მიცქერის, თვალს არ მაშორებს, ჩავუხვიე ჭიშკართან და შევიდა სახლში.
- ბათურა, აქეთ, შე სასიკვდილე! - თებრო წამოვიდა.
მე აღარ დამიცდია, ჭიშკარი ფრთხილად შევაღე, რომ არ წაქცეულიყო. არ წაქცეულა, გამიკვირდა, მივხურე და მივხვდი, ცალი მხარე მავთულით იყო მიკრული ბოძზე.
- შენ მოგეცა სიკეთე, რავა მართლა მოდი!
- აბა, როგორ... - დავიწყე მე და კარს ზურგით მივაწექი.
- რავა იქცევა მაგ დასაწვავი!
- არა, ბიცოლა, კარგია, მიბმულია.
- მიბმულია?! - გაუკვირდა თებროს, მერე წუწუნს მოჰყვა: - არაფერი დამიჯერა დღეს, ეზოს ბოლოში ჭანჭურებზე გასულიყო კალათით. აგერ აქამდე აივანზე იჯდა და შალი არ მოიხურა.
- არაფერი უჭირს, ბიცოლა, ახლა სიცივე ხომ არაა.
- მოგეცა სიკეთე, სიცივე არაა, მაგრამ საღამოა, რომ გაცივდეს... წამლებით უდგია სული.
თებრო აივანთან მიდებულ ბრტყელ ქვაზე ავლით ამიძღვა. მე ფეხი პირდაპირ უკიბოდ შევდგი ძველ, ფარღალალა იატაკზე, რომელმაც უსიამოვნოდ დაიჭრიალა, კარის ზღრუბლიდან ახლა ფეხი სახლში ჩავაბიჯე სოხანეზე. სახლში უკვე ლამპა ენთო. კუთხეში საწოლზე წამომჯდარი ნათია დავინახე. გადავდგი ნაბიჯი, მაგრამ ფეხი გადამიბრუნდა, სოხანე უსწორმასწორო იყო. ამ დროს სადღაციდან მომესმა:
- მობრძანდით!
- აქა მშვიდობა! - მოგვიანებით ვთქვი და თვალით ისევ ნათია მოვძებნე.
ნათიას თეთრი ფერი ჰყვარებია.
- აქეთ წამოდი, შენი ჭირი შემეყაროს, - მომესმა თებროს ხმა და საწოლისაკენ გამიძღვა.
ნათია საწოლიდან წამოდგა და მისკენ გაწვდილ ორივე ხელში პატარა გამხდარი ხელი ჩამიდო.
- გამარჯობა, ნათია!
- გაგიმარჯოს, - მომესმა ისევ სადღაციდან.
- როგორა ხარ, ნათია... - რაღაცა კიდევ მინდოდა მეთქვა, რაღაცა ხუმრობაც მინდოდა, მაგრამ გამიჭირდა.
- გმადლობთ!
- ნათია... რა ხანია, არ მინახავხარ... შვიდწლედი რომ დავამთავრე, ტექნიკუმში წავედი, ათასში ერთხელ ჩამოვდიოდი. ახლა სულ დავამთავრე...
- დაბრძანდი, შენი ჭირიმე, - სკამი მომიწია თებრომ.
ნათიაც ჩამროჯდა საწოლზე. თებრომ შალი წამოახურა მხრებზე და უკანა კარით გავიდა. ნათია ზურგს უკან მარცხენა ხელით ეთამაშებოდა რაღაცას.
- ახლა დავამთავრე... - განვაგრძე მე დაწყებული ბოდიში, - ხშირად გინახულებ... მართლა, რა გაწუხებს?..
ნათიამ თვალებში შემომხედა, მე ამოდენა წამწამები არასოდეს მინახავს, თქმით კი არაფერი თქვა. მე შევკრთი. ნათიამ თვალებით თითქოს რაღაც მითხრა, რაღაც დიდი საიდუმლო გამანდო.
- ნათია!
მას არც ახლა გაუცია ხმა, თვალები მომარიდა, თავი ჩაჰკიდა და ზურგს უკან ისევ დაუწყო თამაში რაღაცას.
სახლში მყუდროება ჩამოვარდა. ნათიას ზურგს უკან კრუტუნებდა განებივრებული კატა. ლამპა სუსტად ანათებდა სრულ ძელის სახლს. მიტკალივით თეთრი ნათია თეთრ ჩითის კაბაში, რომელსაც ოდესღაც ცისფერი კოპლები ჰქონია, ძველი კედლის ფონზე თოვლის ქალივით ჩანდა.
ისევ კრუტუნებდა განებივრებული კატა ნათიას ზურგს უკან.
რაღაც უნდა მეთქვა.
- ნათია! - დავიწყე ისევ, მინდოდა, მეკითხა, ახლა ხომ შედარებით უკეთესად ხარ უწინდელზე-მეთქი, მაგრამ გადავიფიქრე. - ჰო, მართლა, - წამოვდექი, მერე უცებ დავეშვი და განვაგრძე: დღეს ძალიან დავიღალე.
ნათიამ ისევ შემომხედა.
- ათასი საქმეა, ეს ვერანა, ყველაფერს როგორ გაწვდები ერთი კაცი... - უცებ მივხვდი, რომ ტრაბახი დავიწყე, ისევ გამიწყდა ხმა, მაგრამ მუნჯად ჯდომაც არ შემეძლო, რაღაც ხომ უნდა მეთქვა და განვაგრძე: - ჩაი მოგვეძალა, ნათი, გეგმას ვასრულებთ, მაგრამ არც გეგმის ზევით დაგვწვავს პირს. ჩაი ბევრია, მუშახელი არ გვყოფნის; არა, გვყოფნის, მაგრამ მეტი რომ იყოს, არ გვაწყენს, და არ ვიცი, საიდან შემიფრინდა ეს აზრი, რომ დავუმატე: - შენ კი არაფერს გვეხმარები.
მე ენაზე ვიკბინე.
ნათიამ ჯერ გაოცებით შემომხედა, მერე ისეთი მწყობრი კბილები გამოაჩინა, მე თვალები ზედიზედ დავახამხამე, ხომ არ მომეჩვენა-მეთქი. ნათიას სათნო და ნაზმა ღიმილმა იმდენი ძალა შემმატა, დაღლილობაც დამავიწყდა, ზრდილობაც კი, ჯიბეებში ხელებჩაწყობილი, ბოლთის ცემას მოვყევი.
- არ გვეხმარები... - განვაგრძე მე საყვედური. - ზარმაცობთ, ამხანაგო!
ნათიას ისევ გაეღიმა.
- დიახ, არ გვეხმარებით. რატომ? ვინ იცის, რატომ. არ გინდათ დაგვეხმაროთ და იმიტომ. დიახ, არ გინდათ დახმარება, არც მეტი, არც ნაკლები...
ნათიას ისევ გაეხსნა ბაგე და ოდნავ ხმამაღლა თქვა:
- სურვილი არა მაქვს.
- სურვილი, სურვილი არა გაქვთ! - განვაგრძე ისევ გახარებულმა, - მუშაობის სურვილი არ გაქვთ, თორემ... - და ისევ ეშმაკმა იცის, საიდან შემიძვრა კიდევ ერთი აზრი, - აბა, გათხოვება გიხსენონ, აბა, ერთი კარგი საქმრო გამოჩნდეს?
ნათიამ თავი ჩაჰკიდა, მაგრამ ეტყობოდა, ღიმილი მაინც არ გამქრალა მის სახეზე, მე ისევ ძველს დავუბრუნდი:
- არ გეკადრებათ, ამხანაგო... არ გეკადრებათ, ჩვენ რა, თქვენზე ნაკლები ვართ?
ამაზე ისევ ასწია თავი ნათიამ, თვალებით შემომცინა - ამოდენა წამწამები არასოდეს მინახავს!
- არ ვართ ნაკლები. - მერე მის წინ დავდექი, ხელები წელზე დავიწყვე და ჩემს გარეგნობას ავხედ-დავხედე. თვალი ნათიამაც ამაყოლ- ჩამომაყოლა, - როგორც ხედავთ, არა ვართ ნაკლები.
შევატყვე, ძალიან უნდოდა გადაეკისკისა... მაგრამ მხოლოდ ისევ გულიანად გაიღიმა და ისევ მომაპყრო მეტყველი თვალები.
- არა ვართ ნაკლები, - გავიმეორე მე.
ახლა კი ვეღარ შეიკავა თავი, გადაუვარდა კისერი, სიცილისაგან მთელი ტანით აძიგძიგდა, ამ სიცილში არც შეუნიშნავს, როგორ გადაუვარდა ცალ მხარეს შალი, ძლივს მოითქვა სული. ცალ მხარეზე შერჩენილ თავშალს დახედა. არ ეამა, თითქოს მოიღრუბლა კიდეც ერთი წამით, მერე ერთი გაიქნია ბეჭები, მთლად მოიცალა და ისევ შემომცინა.
მომინდა, მივვარდნილიყავი, დამევლო ხელი, მიმეკრა გულზე და გავქცეულიყავი აქედან. ვინ იცის - საით, მინდორში, ყანებში, ტყეში, ჯანდაბაში, სულერთი იყო სადაც, ოღონდ მერბინა და ნათიას ეცინა, ეცინა და ეკისკისა.
ვივახშმეთ. ნავახშმევს ხილიც მოიტანეს. ჩემს დღეში არ მიჭამია იმდენი ჭანჭური.
გვიან თებრომ ჭიშკრამდე გამომაცილა და გახარებული მეათედ მიხდიდა მადლობას.
- შენ მოგეცა, შვილო, დიდი დღე, რავა მართლა მოდი!
- მე ხვალაც მოვალ, ბიცოლა, ზეგაც... მაზეგაც...
დილით ყოველთვის უთენია ვდგები. ხან აღმა გავრბივარ, ხან თავქვე ჩამოვრბივარ. აბა, ამ ოჯახში:
- სარდიონა!
აბა, იმ მოსახლისას:
- ივლიტე, ივლიტე, არ დამკლა შენი ხელით!..
- ბესოია კერკეტას ქალიშვილი რომ მოსტაცეს, მერე მოათრია ეს გაცოფებული ნაგაზი?
- გამოიხედე, კაცო, გარე!
- რა ამბავია?! რა გექორწილებათ!
ჩვენი სოფელი ლამაზი სოფელია. ყოველ ეზოში შრიალებს ალვის ხე. გაზაფხულზე თეთრი აკაციის ყვავილობა იცის. შაბიამნის ხსნარს ვასხურებთ ვენახებს. მწიფე მსხალს გოჭებიც არა ჭამენ. გვაქვს მწვანეში ჩაფლული ოდები და კლუბის მშენებლობაც დავიწყეთ.
...და მიხარია. არ ვიცი რა, მაგრამ რაღაც კი ძალიან მიხარია, ალბათ - საქმეს რომ ვაკეთებ, ბრიგადირი რომ ვარ, ჭკუას მეკითხებიან და დედას მოვესწარი, ამ შემოდგომაზე შრომადღეების ფულით ახალ კოსტიუმს ვიყიდი და სახლს შევაკეთებ.
გადავივლი შარას, გადავუხვევ მოკლე გზით, მივდივარ ორღობეებით, გავცდები სოფელს. იწყება დახრამული ნაგზაური. ვალაჯებ, ვხტები. წყარო ჟონავს მიწაში, აქ მუდამ ტალახია, გზის პირზე ბროწეულია. ვერიდები ტალახს, ვიწევ აქეთ კიდე-კიდე და... „ბუხ“ - ბროწეული მადგას თავზე მუშტით.
ძაღლი არაა ნაჩვევი მგზავრს, ბიჭი ხარ და დაუმაგრდი!
- ნათიააა!
პირველ დღეს არაფერი. პირველ დღესაც არ მელოდა.
მეორე დღეს:
- ნათია, უუუ!
ოდნავ ღრიჭოდ აღებს კარს და იღიმება.
მესამე დღეს:
- ნათია, გამოდი, გოგო, გარე, გეყოფა ძილი!
...და გამოდის გარეთ. იღიმება, იღიმება და იცინის.
- ნათია, გამოდი, გოგო, ეზოში!
...და ნათია დილით ადრე, ცვრიანში ჩამოდის ეზოში, მოდის ჭიშკრამდე და ღობის შიგნიდან მაცილებს.
- ნათია!
ნათია ჭიშკართანაა.
- ნათია!
ნათია გზაში მელოდება.
- ნათია!
- ნათიაა!
- ნათიააა!
- ნათია, წამოდი პლანტაციებში. ნელა ვიაროთ. გზა-გზა დაისვენე,
სულ ცოტა იმუშავე, თუ გინდა, სულ ნუ იმუშავებ, ისე გაიარე. წამოდი, ნათია, პლანტაციაში.
...და, თქვენ წარმოიდგინეთ, მოდის ნათია, კალათიც მზად ჰქონია ნათიას.
- ფრთხილად, ნათი, ნელა იარე, აქეთ, ამ მხარეზე არაა ტალახი. არ დაიღალო. მინდორზე რომ გავალთ, დაისვენე. არხთანაც დაისვენე, არხზე მე ხეებს გავაწყობ. წყალში ფეხი არ დაგისველდეს, მერეც დაისვენე, კიდევ დაისვენე...
ვურჩევ გზას, ვსინჯავ, სად უფრო მაგარია მიწა, მაგრამ ნათია ზოგჯერ დააკლებს ნაბიჯს, ზოგჯერ გადაცილებს. ესვრება ფეხი, ტალახმა გადაუარა მსუბუქ ჩუსტებზე.
- ნათია, ეს რა ჰქენი, ნათია, ხომ გაგიცივდება ფეხი, ნათია, დაბრუნდი უკან, - ვწუხვარ, ვწუწუნებ მე.
ნათია იღიმება.
გავდივართ მინდორზე. მადლობა ღმერთს, დაისვენებს მაინც, ფეხზე გაიხდის, გაიშრობს კიდეც. რა მეჩქარება, ჯანდაბას ყველაფერი.
ის თვალებში მიცქერის და იღიმება.
- დაისვენე, ნათია!
- არა, - თავს აქნევს.
- არ დაიღალე?
- არა!
- კალათი დაამხე და ზედ ჩამოჯექი, ბალახზე გაცივდები.
- არა! - უარობს ისევ ნათია.
- აბა, რა ვქნათ?! - ვწუხვარ მე.
- გავიქცეთ! - მეუბნება ნათია.
- ?!
მავლებს ხელს, მეორეთი კალათი უჭირავს და სანამ რამის თქმას მოვასწრებდეთ, გავრბივართ.
- ნათია! - ვჩურჩულებ მე.
ნათია იცინის, მეზიდება მე და გავრბივართ. გავრბივართ, როგორც ნიავი, როგორც ქარი.
- ვაიმე, დავეცემით! - ვიძახი უკვე ხმამაღლა.
ნათია იცინის, ახტება ხრამულებს, დაბალ ბუჩქებს, ორწოხებს და მიჰქრის, როგორც თეთრი პეპელა და იცინის. აგერ მაღალ ძიგვეს ავუქციეთ გვერდი, მაგრამ ვერა, მე ავცდი, როგორც იყო, ნათია წამოედო, ჯერ კალათი გააგდებინა ხელიდან, მერე კაბაში გამოჰკრა და - „ფხრრრ“!
- ნათია, კაბა! - ავღრიალდი შეშინებული.
ნათიას, ალბათ, მეტი კაბა არც ექნება... რაღა ეშველება?!
- არიქა, ვაიმე... ნათია, შეჩერდი, არხში გადავცვივდებით, ნათი!..
...და გადავცვივდით.
ცივმა წყალმა სუნთქვა შემიკრა, ენა ჩამივარდა, ერთიანად გაწუწული ნათია კისკისებს.
- ბაჭუა, ბაჭუ! - მეძახის, იცინის, იცინის, კვდება სიცილით.
მე ვეზიდები ნაპირისაკენ, მიმყავს ძალისძალად, ვაჯენ ფერდობზე, მწვანე ბალახებში და ვეხვეწები, დაწყნარდეს, დამშვიდდეს, ვემუდარები, ლამის ავტირდე.
- ჰო, ბაჭუ, ჰო, ბაჭუა! -– და კისკისებს, მერე გულაღმა წვება ბალახებში, ყვავილებში, შლის მკლავებს. არ ახსოვს, რომ კაბა გადაიხია, ლოყებზე ცეცხლი ედება, სუნთქავს გამალებით... მიყურებს. მე ამოდენა წამწამები ჩემს დღეში არ მინახავს. მიყურებს, მიყურებს და კვდება სიცილით!
